Belangrijkste inzichten

• Vandaag zijn het verantwoordingsdocument en de beschouwing van het Centraal Economisch Plan 2024 van het Centraal Planbureau (CPB) verschenen. Wat zijn de verwachte ontwikkelingen voor de economie en arbeidsmarkt?

• Na een periode van snelle economische groei en een afkoeling in 2023, voorspelt men voor 2024 en 2025 een terugkeer naar gematigde economische groei in Nederland, met een bbp-groei van respectievelijk 1,1% en 1,6%. 
• De arbeidsmarkt is nog steeds krap. Hoewel de vraag naar personeel groot is, is de voorspelling dat de werkloosheid  licht zal stijgen naar 3,7% in 2024 en 3,9% in 2025. Dit komt doordat er meer bedrijven failliet gaan en mensen ontslag nemen, waardoor de arbeidsmarkt dynamischer wordt. 
• De historisch hoge krapte op de arbeidsmarkt zal naar verwachting afnemen door natuurlijke economische aanpassingen. Dat leidt niet automatisch tot maatschappelijk gewenste uitkomsten. De overheid kan de arbeidsmarktdynamiek beïnvloeden door specifieke maatschappelijke uitdagingen aan te pakken, uitgaven te beperken, en te investeren in arbeidsvoorwaarden in collectieve sectoren om de concurrentie met de private sector te verbeteren.
• De inflatie daalt naar verwachting naar 2,9% in 2024, terwijl de lonen met 6% stijgen. Dit resulteert in een verbetering van de koopkracht. De koopkracht stijgt gemiddeld met 0,8% per jaar, ondanks beleid dat een drukkend effect heeft.
• Door structurele maatregelen zoals verhoging van het minimumloon en uitkeringen, en verbeteringen in het kindgebonden budget en huurtoeslag, daalt de armoede in 2024 naar 4,7%. In 2025 en daarna zal het percentage echter weer licht stijgen, met een raming van 6,0% voor personen en 6,8% voor kinderen in 2032. 
• Tot 2032 worden verslechterde overheidsfinanciën verwacht met een stijging van het overheidstekort naar 3,3% bbp in 2028 en 4,6% bbp in 2032, waardoor de Europese norm van 3% bbp overschreden wordt. Dit is het gevolg van geplande extra uitgaven, toenemende rente-uitgaven en een afname van onderuitputting. De overheidsschuld zal naar 63,5% bbp stijgen in 2032.
• Uit de beschouwing blijkt dat vanwege de beperkte economische groei en uitdagingen op de arbeidsmarkt strategische en scherpe keuzes essentieel zijn. De overheid kan de arbeidsmarktkrapte beïnvloeden door te kiezen welke specifieke maatschappelijke uitdagingen als eerste aangepakt worden en door de groei in eigen uitgaven te beperken. Daarnaast kan de overheid investeren in het verbeteren van arbeidsvoorwaarden in specifieke collectieve sectoren.
• Volgens de beschouwing is het substantieel vergroten van het arbeidsaanbod moeilijk en biedt het geen volledige oplossing voor de arbeidsmarktkrapte; de focus moet meer liggen op het beheersen van de arbeidsvraag.