FEEDBACKFORMULIER

Wij waarderen uw feedback!

FEEDBACK
Dit veld is verplicht
Dit veld is verplicht

* verplichte velden

Prof. dr. Jol Stoffers: Wat Limburg nu nodig heeft - lef, focus, maar ook flexibiliteit

Prof. dr. Jol Stoffers: Lector Employability Zuyd Hogeschool, bijzonder hoogleraar Open Universiteit, wetenschappelijk directeur NEIMED, sociaaleconomisch kenniscentrum.

De coronacrisis heeft in diverse sectoren geleid tot een versnelling van ontwikkelingen als digitalisering, onlinecommunicatie en de invoering van geavanceerde technologie. Het aanpassen van bedrijfsprocessen en het wijzigen van businessmodellen is nu aan de orde. De steunmaatregelen van de overheid om negatieve economische effecten van de coronacrisis te voorkomen, helpen een deel van de ondernemers te overleven. Maar er zullen zeker bedrijven zijn die het niet gaan redden; er zijn sectoren waar de ontwikkelingen diep ingrijpen. De detailhandel, de horeca en de financiële dienstverlening zullen sterk moeten veranderen, willen ze perspectief houden, terwijl andere sectoren, de logistiek bijvoorbeeld, juist een boost hebben gekregen.

Van overheden, bedrijfsleven en individuele werknemers worden bij voortduring keuzes gevraagd om te acteren in de turbulentie van de coronacrisis. Ook op provinciaal niveau zijn keuzes nodig met betrekking tot de economie en de economische infrastructuur. Vanuit het verleden zijn we gewend dat er alles in het werk gesteld moest worden om werkgelegenheid hierheen te halen. De human-resources, ofwel het beschikbare personeel, in Limburg zijn inmiddels echter beperkt, waardoor we niet meer alles kunnen doen. Demografisch gezien - ontgroening en vergrijzing - zal het de nodige inspanning kosten om de essentiële vacatures vervuld te krijgen. Het is daarom belangrijk om in te zetten op een aantal clusters waarin Limburg tot de koplopers van Europa wil behoren. Dat betekent ook dat sommige sectoren minder aandacht zullen krijgen en teleurgesteld zullen worden. Het is aan de moedige bestuurders en ondernemers met lef om dit soort keuzes te maken.

Richting geven

Met de Brightlands campussen, waar kennisinstellingen, ondernemingen en politiek samenwerken om in Europa onderscheidend te zijn, wordt een duidelijke focus aangebracht: circulariteit en duurzaamheid concentreren zich op de Brightlands Chemelot Campus in Sittard-Geleen, digitalisering en AI op de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen, zorg en biowetenschappen op de Brightlands Maastricht Health Campus en voeding op de Brightlands Campus Greenport Venlo. De kennisinfrastructuur die zich op deze campussen ontwikkelt, trekt nieuwe bedrijvigheid aan en daarmee jonge mensen die kunnen bijdragen aan de doorontwikkeling van deze sectoren.

Leven Lang Ontwikkelen

Om de ontwikkeling te bestendigen en te versterken, is het belangrijk dat mensen begeleid en geschoold worden. De impact van technologie en de voortschrijdende digitalisering maakt nu eenmaal dat banen in alle sectoren snel veranderen en in bepaalde sectoren zullen krimpen of juist groeien. In die omstandigheden is het essentieel dat mensen voortdurend aan hun skills werken en zich om- en/of bijscholen. Jonge mensen zijn doorgaans succesvoller en meer bedreven om hun skills up-to-date te houden dan ouderen, mensen met een migratieachtergrond of mensen met een beperking. Terwijl mensen van veertig of vijftig toch nog vele jaren zullen deelnemen aan het arbeidsproces. Er moeten forse stappen worden gemaakt in de vorm van leer-werk-arrangementen (werkend leren en lerend werken) om deze mensen employabel te houden. Inmiddels bestaan er tal van interessante initiatieven. Kansrijkberoep.nl verzorgt bijvoorbeeld voor mbo’ers en hbo’ers een versnelde omscholing naar beroepen in sectoren met een grote vraag: logistiek, basisonderwijs, zorg, ICT, procesindustrie en bouw.

Vitaliteit

Om in het arbeidsproces te blijven participeren zijn naast kennis en vaardigheden ook de fysieke en mentale gezondheid van belang. Het welbevinden van mensen bepaalt in hoge mate hoe zij kunnen bijdragen aan een welvarende samenleving met een gezonde economie. Limburg, en zeker Parkstad Limburg, heeft wat betreft gezondheid een serieus probleem op te lossen. Het is een zorgelijke situatie, omdat die niet alleen doorwerkt in de hoogte van de ziektekosten maar ook effect heeft op de productiviteit en het mentaal welbevinden van mensen. Gelukkig is er sinds enkele jaren veel aandacht voor dit vraagstuk en er zijn inmiddels gerichte programma’s ontwikkeld om de negatieve spiraal te doorbreken, zoals de ‘Regiodeal Parkstad’ en de ‘Gezonde Basisschool van de Toekomst’. Maar het oplossen van een probleem dat in de loop van generaties is ontstaan, zal zeker de nodige jaren kosten.

Burgerschap

Naast economie en koopkracht neemt de laatste jaren ook de belangstelling voor Brede Welvaart toe. Het lijkt er zelfs op dat dit denken over de kwaliteit van een samenleving door corona een extra impuls heeft gekregen. Veel mensen voelen dat er iets moet gebeuren. Het sociaal-maatschappelijke klimaat, de leefomgeving, het politieke klimaat komen steeds meer op het verlanglijstje bij mensen. Tegelijk zijn er grote groepen mensen die aan de kant staan en die zich buitengesloten voelen. Dan ontstaan er gemakkelijk ongewenste onderstromen. Ook zien we dat groepen in de samenleving steeds vaker en heftiger tegenover elkaar komen te staan rond thema’s als de aanpak van de corona-epidemie, racisme en de immigratiestroom. De discussie rondom ‘zwarte piet’ is hier een goed voorbeeld van. Er is ook in het sociaal-maatschappelijke leven behoefte aan een omslag. Het wordt tijd dat mensen uit alle geledingen van de maatschappij weer met elkaar in contact komen, een positieve dialoog aangaan.

Elkaar ontmoeten

Andermaal zullen bestuurders moed en lef moeten tonen. Alles zal gericht moeten zijn op een samenleving waarin mensen meedoen. Het gaat ook hier om een complexe opgave die gerichte actie vereist en die niet vrijblijvend kan zijn. Dat betekent dat er voor sommige groepen speciale voorzieningen nodig zijn. De sociale werkvoorziening, die helaas voor een groot deel gesaneerd is, was zo’n voorziening die maakte dat mensen zich onderdeel voelden van het geheel en hun eigenwaarde behielden. Economisch is dat misschien niet altijd rendabel maar maatschappelijk en voor de kwaliteit van een samenleving heeft het wel degelijk betekenis. Het is belangrijk om dit soort zaken breed te bezien. Niet voor niets worden steeds vaker begrippen als ‘Brede Welvaart’ en ‘een holistische kijk’ gebruikt. Als je breder kijkt, soms zelfs over generaties heen, dan ontstaan er heel andere perspectieven.

Het goede leven

Elkaar helpen, elkaar kennen: mensen vinden dat meer en meer van belang. Dat is niet vrijblijvend maar moet wel gefaciliteerd en gestimuleerd worden. Burgerschap is dat je je naar vermogen inzet voor je omgeving en er verantwoordelijkheid voor draagt. Er wordt een appel gedaan om mee vorm te geven aan de samenleving en om bij te dragen aan het cultureel-maatschappelijke en sociale leven. Het is een complex proces, dat we een beetje zijn verleerd. Ook van de overheid vraagt het een andere houding ten opzichte van burgers. Limburg heeft zeker een aantal vraagstukken op te lossen maar er is een uitstekende basis voor Brede Welvaart en burgerschap. De natuur, onze aantrekkelijke steden, het verenigingsleven, de infrastructuur en de verbinding met het omringende buitenland maken onze provincie tot een aantrekkelijke plek om te wonen. Door corona en de digitalisering is de belangstelling voor dergelijke regio’s toegenomen. Je kunt immers online werken en tegelijkertijd wonen in een mooie, rustige omgeving waar de huizenprijzen aantrekkelijker zijn dan in de Randstad. Limburg kan zich prima positioneren als regio waar het goed leven is.

Herijken

De keuze voor een dergelijke positionering biedt mogelijkheden maar heeft ook consequenties voor de keuzes die gemaakt worden. Wat doe je wel en wat heeft te veel negatieve effecten op de leefomgeving? Waarin wil je excelleren en welke bedrijvigheid past bij toekomstige generaties in deze regio? De transformatie naar circulaire, duurzame productie, evenals de voortschrijdende AI en digitalisering en de aandacht voor voeding en gezondheid zijn richtingen die al vorm krijgen op de Brightlands campussen. Daarbij gaat het niet alleen om kenniswerk, maar ook om adequate uitvoering waar ook veel mensen voor nodig zijn. Om duurzaam te kunnen bijdragen aan de Nederlandse kenniseconomie moet in elk geval de kennisinfrastructuur van opleidingsinstituten op orde zijn om Leven Lang Ontwikkelen mogelijk te maken. Herijken en heroriënteren betekent: hoe richt je je regio in?


Limburg na de coronacrisis; werken aan brede welvaart

Neimed, Zuyd Hogeschool, Etil en ArbeidsmarktInZicht hebben het initiatief genomen voor een bijzondere uitgave, waarin onderzocht wordt welke mogelijkheden Limburgse deskundigen zien om op sociaal en/of economisch gebied sterker uit de crisis te geraken.

POWERED BY

powered by