Haven Zuid-Holland 2021 - kwantitatieve analyse
Vestigingen Zuid-Hollandse havens
Van de bijna 262.000 vestigingen in de provincie Zuid-Holland behoort in 2020 16,5% tot een havengerelateerde sector (43.300) vestigingen). Het grootste deel van deze vestigingen is actief in de havenrelevante deelsectoren Transport, Techniek en Maintenance. Wat verder opvalt is dat het aandeel vestigingen binnen de sector haven dat tot het kleinbedrijf behoort (89%) iets kleiner is ten opzichte van het totaal aantal vestigingen dat geen havenrelevante activiteiten uitvoert (93%).
Havengerelateerde vestigingen waren als volgt verdeeld over de Zuid-Hollandse arbeidsmarktregio's: Rijnmond (18.800 - 43%), Haaglanden (14.700 - 34%), Drechtsteden (5.600 - 13%) en Zuid-Holland Centraal (4.400 - 10%).
Werkgelegenheid Zuid-Hollandse havens
De havensector van Zuid-Holland kent in 2020 bijna 340.000 arbeidsplaatsen, hetgeen ruim 22% is van het totaal aantal arbeidsplaatsen in de provincie (1.152.000 arbeidsplaatsen). Binnen de sector haven zijn de deelsectoren Natte bulk (olie en chemie), Overslag, Transport en Opslag de grootste sectoren qua aantal arbeidsplaatsen (ruim 59.000)
Binnen de havensector kennen de arbeidsmarktregio's het volgende aantal arbeidsplaatsen: Rijnmond (175.600 - 52%), Haaglanden (76.600 - 23%), Drechtsteden (59.700 - 18%) en Zuid-Holland Centraal (27.800 - 8%).
Ten opzichte van het jaar 2015 is de werkgelegenheid in de sector haven in Zuid-Holland met 4% toegenomen (+12.850 arbeidsplaatsen). In het jaar 2020 (peildatum 1 april) is er voor het 5e jaar op rij sprake van een toename van het aantal arbeidsplaatsen. De arbeidsmarktregio's vertonen ook opwaartse trends, maar met enige verschillen: Haaglanden (+6.400 arbeidsplaatsen = 9,1%), Drechtsteden (+2.100 arbeidsplaatsen = 3,7%), Rijnmond (+3.800 arbeidsplaatsen = 2,2%) en Zuid-Holland Centraal (+540 arbeidsplaatsen = 2%).
Vacatures havensector Zuid-Holland
Onder invloed van het economisch herstel is het aantal online vacatures in Zuid-Holland binnen de sector haven (bij werkgevers) gedurende de periode 2016-2021 toegenomen, tot een niveau van 55.900 ontstane online vacatures in het jaar 2021. De impact van COVID-19 is in het jaar 2020 ook terug te zien in de havensector van Zuid-Holland. Het aantal online geplaatste vacatures is in 2020 met 12,3% afgenomen (-3.800 online nieuwe vacatures) ten opzichte van 2019. Ondanks deze afname blijft het aantal online vacatures binnen de sector haven op een hoog niveau.
Kijken we naar de maandelijkse ontwikkeling van het totaal aantal vacatures in Zuid-Holland in 2021, dan zien we een terugval in het aantal nieuwe online vacatures in april. Met het einde van de avondklok en het opengaan van de economie, zien we in mei tot het einde van het jaar echter weer een (sterke) toename. De vacatureontwikkeling van de technische en transport en logistieke beroepen komt overeen met de ontwikkeling van het totaal aantal vacatures in de provincie.
Arbeidsdeelname
In 2020 bestond de potentiële beroepsbevolking van provincie Zuid-Holland uit 2.775.000 personen, waarvan 70% (1.953.000 personen) deel uitmaakt van de beroepsbevolking. In de periode 2010-2020 is de beroepsbevolking in Nederland met 6,8%toegenomen. Voor Zuid-Holland was deze stijging iets groter, 7,5%, en voor de bijbehorende arbeidsmarktregio's was de ontwikkeling als volgt: Haaglanden (11,9%), Midden-Holland (8,3%), Zuid-Holland Centraal (7,7%), Gorinchem (7,3%), Holland-Rijnland (6,4%), Rijnmond (6%), en Drechtsteden (3,4%).
Als gevolg van de gunstige economische ontwikkeling in de afgelopen jaren is de netto arbeidsparticipatie in Zuid-Holland de afgelopen jaren sterk toegenomen. In 2019 bereikte de netto arbeidsparticipatie in de regio met 68,0% een recordhoogte. In het jaar 2010 lag deze nog op het niveau van 66,2%. Ook het werkloosheidspercentage lag in het jaar 2019 met 3,9% op een laag niveau, maar steeg in 2020 licht naar 4,2%. Het werkloosheidspercentage in de arbeidsmarktregio's varieert, maar bleef na een stijging in 2020 ook op een laag niveau (min. 3,2%, max. 4,8%)
Als gevolg van de coronacrisis en de daarmee gepaard gaande beperkende maatregelen is de netto arbeidsparticipatie in 2020 met 0,6 procentpunt afgenomen, tot een niveau van 67,4%.
De impact van de coronacrisis lijken op de regionale arbeidsdeelname lijken dus op het eerste oog mee te vallen. Verklaring hiervoor is met name de uitgebreide steun- en herstelmaatregelen van de overheid. Het gaat in het bijzonder om de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW).
Op basis hiervan konden werkgevers met een substantieel omzetverlies als gevolg van de coronacrisis bij het UWV een aanvraag indienen voor een tegemoetkoming in de loonkosten. Hiervoor ontvangen ze een voorschot. Daarmee kunnen zij werknemers, die noodgedwongen minder uren of helemaal niet werken, toch doorbetalen. Mogelijk is ook nog sprake van ‘labour hoarding’: werkgevers die voor de crisis veel moeite moesten doen om bepaald personeel te werven, ontslaan dat niet zomaar.
Aantal WW-uitkeringen
Eind november 2021 verstrekte het UWV in Zuid-Holland 39.700 WW-uitkeringen, ruim 20.000 duizend uitkeringen minder dan in januari 2021. Dat is een afname van bijna 34%. Het aantal uitkeringen is gedurende het gehele jaar afgenomen.
Het aantal WW-uitkeringen is in het afgelopen jaar (januari 2021 – november 2021) in Zuid-Holland relatief sterk afgenomen voor zowel mannen als vrouwen. Verder was de afname vooral sterk in de leeftijdsgroep 27 - 50 jaar.
Gedurende de periode januari 2021 en november 2021 is het aantal WW-uitkeringen in Zuid-Holland relatief sterk gedaald. Zo kende de beroepsklasse dienstverlenende beroepen een daling van 95%. De afname van het aantal WW-uitkeringen binnen de beroepsklassen transport en logistieke beroepen (39%) en technische beroepen (34%) was in deze periode ook substantieel.
Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt
Dat de economie in 2021 verder open is gegaan, is goed te zien aan de spanningsindicator van het UWV, die de verhouding tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt laat zien. De arbeidsmarkt in Zuid-Holland ging sinds het 1e kwartaal van 2021 van 'gemiddeld' naar bijna 'zeer krap' in het 3e kwartaal.
Voor de uitvoering van de activiteiten binnen de sector haven zijn vooral de technische en transport en logistieke beroepen van belang. Ook hier zien we een sterkte stijging in de arbeidsmarktspanning gedurende de eerste twee kwartalen van 2021. Vooral de beroepsgroepen machinemonteurs, elektrotechnische ingenieurs, elektriciëns en elektronica, en bouwarbeiders afbouw kennen een zeer krappe arbeidsmarkt. Voor transport en logistieke beroepen in het algemeen is de spanningsindicator ‘zeer krap’. Binnen de transport en logistieke beroepen kennen de beroepsgroepen bedieners mobiele machines en vooral vrachtwagenchauffeurs een zeer krappe arbeidsmarkt.
De arbeidsmarktsituatie in Zuid-Holland is dus krap voor een groot aantal beroepen die relevant zijn voor de sector haven. Hierdoor blijven knelpunten in de personeelsvoorziening een belangrijk uitdaging voor de sector. Om- , bij en opscholing is daarbij een belangrijke voorwaarde voor de organisatie van de arbeidsmarkt van de toekomst.
Onderwijs
Mbo
In het schooljaar 2020/2021 bedraagt de instroom van nieuwe mbo studenten in Zuid-Holland ruim 37.200 deelnemers. De voor de haven relevante mbo-domeinen techniek en procesindustrie, bouw en infra en transport, scheepsvaart en logistiek zijn samen goed voor 14% van de totale mbo-instroom in Zuid-Holland. In 2021 behaalden 28.200 studenten een mbo-diploma, waarvan het totaal van de voor de haven relevante mbo-domeinen een aandeel kent van 15% (4.300 gediplomeerden).
Hbo
In het schooljaar 2020/2021 bedraagt de instroom van nieuwe studenten in het hbo in Zuid-Holland 35.400 deelnemers. De voor de haven relevante opleidingssector techniek kent een aandeel van 19% (6.620 instromers) in de totale instroom in het hbo. In het schooljaar 2019/2020 behaalden 13.950 studenten een hbo-diploma, waarvan de opleidingssector techniek een aandeel kent van 21% (2.910 gediplomeerden).
Wo
In Zuid-Holland is geen technische universiteit gevestigd. Waar voor afgestudeerden van hogescholen nog in belangrijke mate geldt dat deze zich na het afstuderen vooral regionaal oriënteren, geldt voor afgestudeerden van de universiteiten dat deze een bredere oriëntatie hebben, mede omdat het opleidingsaanbod per technische universiteit uiteenloopt. Daarom moet vanuit arbeidsmarktoogpunt ook naar de totale uitstroom uit het technische universitaire onderwijs in Nederland worden gekeken.
Om hier op in te kunnen spelen is het belangrijk een goed inzicht te hebben in de skills die werkgevers vragen. Binnen het dashboard bieden we op basis van een uitgebreide analyse van de skills waar werkgevers naar vragen in hun vacatures, inzicht in wat een sollicitant idealiter moet kennen en kunnen. Daarbij maken wij onderscheid tussen kennis (wat ken ik?), vaardigheden (wat kan ik?) en soft skills (wie ben ik?).
Bezoek hier het dashboard over vraag en aanbod
In het schooljaar 2020/2021 bedraagt de instroom van nieuwe studenten in het wo in Nederland 135.000 deelnemers. De voor de haven relevante opleidingssector techniek kent een aandeel van 12% (16.800 instromers) in de totale instroom in het wo. In het schooljaar 2019/2020 behaalden ruim 85 duizend studenten een wo-diploma, waarvan de opleidingssector techniek een aandeel kent van 12% (10.400 gediplomeerden).
Bezoek hier het dashboard over onderwijs
